Zvučni talasi veće frekvencije od 20000Hz koje ljudsko uvo ne može da percipira, nazvani su ultrazvukom. Ultrazvuk prolazi kroz razna tkiva-medijume, koja pružaju određeni otpor
Na granici dva medijuma koji imaju različit akustični otpor, dio energije će se reflektovati, a drugi dio prelomiti u drugi medijum sa novom brzinom i novom talasnom dužinom. Ako se impuls ponovljeno šalje kroz neko tkivo, a reflektovani dio kontinuirano registruje, dobija se slika granične površine između dva medijuma.
U medicini se koristi ultrazvuk slabe jačine
Eksperimenti kao i kliničko iskustvo nisu dokazali da ovaj ultrazvuk izaziva oštećenja tkiva. Komitet Svjetske Zdravstvene Organizacije je na osnovu dugogodišnjih ispitivanja i istraživanja dozvolio primjenu ultrazvuka u medicinske svrhe. Ova metoda je bezbijedna i u medicini se može upotrebljavati u pravilnim dijagnostičkim i terapijskim indikacijama. Štetno dejstvo ultrazvuka koji se upotrebljava u medicini nije dokazano.
Istovremeni prikaz tumora u tri ravni (uzdužna, poprečna i frontalna) omogućava ne samo mjerenje volumena i prikaz spoljašnjeg izgleda tumora, njegovog odnosa sa susjednim organima, već i uporedni prikaz unutrašnje slike tumora kao i intratumorskih promjena.
4D ultrazvuk je aparat najnaprednije generacije, a njegovi rezultati mogu se izdavati i kao video ili cd a sam zapis daje vrlo vjernu, živu sliku i prikaz nerođene bebe kao i dijagnostikovanje svih promjena, anomalija i prirode tumora. Trodimenzionalna slika daje direktan uvid u ponašanje ploda, kao i njegov cjelokupan prikaz što je naročito bitno u stanjima rizičnih trudnoća.
Ovo je superioran pregled u odnosu na tradicionalne jer svojom preciznošću daje uvid i u sve ginekološke promjene i patologije a postojeće sonde omogućavaju široku primjenu ne samo u ginekologiji već i u urologiji, internoj medicini i onkologiji, naročito grudi. Dobija se živa slika ploda, materice, jajnika, srca, krvnih sudova, jetre, dojki bešike prostate bubrega…
Primjena ultrazvuka u ginekologiji i akušerstvu
Postoje dvije najčešće metode koje se koriste u ultrazvučnom pregledu.
Transabdominalni metod je najstarija i poznata je svim trudnicama. Nakon stavljanja gela, ginekolog prislanja sondu na trbuh. Gel se nanosi da bi omogućio lakši prenos zvučnog talasa od sonde do kože. Ova pretraga se izvodi dok trudnica ima “optimalno punu” mokraćnu bešiku. Razlog zbog čega trudnica u ranoj trudnoći mora imati punu bešiku jeste što ultrazvučni talas ne prolazi dobro kroz gasove u crijevima.
Transvaginalni ultrazvuk se uglavnom izvodi sa praznom bešikom sa posebno oblikovanom sondom koja se stavlja u vaginu. Na ovaj način doktor može generalno jasnije vidjeti strukturu i s većom rezolucijom, jer gleda mnogo bliže nego transabdominalnom metodom. Iz tehničkih razloga, ultrazvučni talasi iz transvaginale sonde ne putuju tako duboko u tijelo kao ultrazvučni talasi iz transabdominalne sonde. Zato, dok se materica nije jako uvećala, transvaginalni ultrazvuk je ograničen na prvi trimestar, ali može poslužiti i u kasnijoj trudnoći.
Najčešći razlozi za ultrazvučni pregled u trudnoći: utvrđivanje termina porođaja, otkrivanje da li je bilo krvarenja u početku trudnoće i da li se trudnoća odvija normalno, utvrđivanje višeplodne trudnoće (više od jedne bebe), u kasnijoj trudnoći položaj placente, fizički razvoj bebe i, koliko je moguće, provjera da nema abnormalnosti, i dr.
Ultrazvuk abdomena i male karlice
Ovim pregledom se dobija uvid u stanje abdominalnih organa: jetre, žučne kese, pankreasa, bubrega, slezine, mokraćne bešike, prostate, materice, jajnika. Zahvaljujući jednostavnosti izvođenja pregleda i neškodljivosti, ultrazvuk predstavlja pouzdanu i efikasnu metodu u otkrivanju oboljenja abdominalnih organa. Da bi se obavio ovaj pregled pacijent ne treba da jede i pije 6 – 8 sati prije pregleda. Za pregled male karlice potrebno je da pacijent na pregled dođe sa punom mokraćnom bešikom.
Ultrazvuk dojki
Ultrazvuk je široku primjenu dobio u dijagnostici oboljenja dojke, jer je neškodljiv i efikasan. Preporučuje se svim ženama da nakon 30 godine života redovno kontrolišu dojke, što znači da je minimalno potrebno jednom godišnje uraditi ovaj pregled. Uz samopregled dojki i eho dojki može se uvijek na vrijeme otkriti eventualno postojanje patoloških promjena u dojkama što pojednostavljuje i olakšava liječenje. Ovaj pregled se kod žena u fertilnom periodu radi 7 dana nakon prestanka krvarenja kod menstrualnog ciklusa.
Ultrazvučni pregled štitne žlijezde
Patološke promjene štitne žlijezde se jednostavno i efikasno otkrivaju ovom metodom. Eho štitne žlijezde uz laboratorijske nalaze hormona, kao i uz pregled endokrinologa i endokrinog hirurga predstavlja pouzdanu metodu za otkrivanje oboljenja i praćenje dejstva terapije.
Ultrazvučni pregled testisa
Eho testisa je jednostavan i brz pregled koji sa velikom sigurnošcu otkriva eventualne ciste, tumore i druga oboljenja testisa. Za ovaj pregled nije potrebna priprema.
Kolor dopler duplex scan
Ultrazvuk je široku primjenu našao u morfološkom i funkcionalnom ispitivanju stanja krvnih sudova. Ovaj pregled omogućava prikaz strukture krvnog suda i funkcionalnih svojstva cirkulacije. Zahvaljujući velikom broju informacija koje pruža, neinvazivnosti i mogućnosti čestih kontrola, ova metoda je postala nerazdvojni dio dijagnostike cerebrovaskularnih oboljenja i oboljenja perifernih krvnih sudova i aorte. Ultrazvučnim pregledom arterija se otkriva postojanje ateromatoznih plakova i procenat suženja krvnog suda plakom. Kolor dopler metodom se mjeri brzina proticanja krvi kroz arterije i određuje da li je dotok u pojedina tkiva i organe dovoljan. Ovim pregledom se dijagnostikuju i druga oboljenja krvnih sudova kao što su aneurizme, tromboflebitisi i flebotromboze.
Ultrazvučni pregled dječijih kukova
Razvojni poremećaj kuka – displazija kuka ili urođeno iščašenje kuka je relativno čest poremećaj u razvoju djeteta koji se javlja u prvih 12 mjeseci razvoja. Preporuka Svjetske Zdravstvene Organizacije pedijatara je da se na svaka tri mjeseca u 1 godini života uradi eho kukova kako bi se na vrijeme spriječilo razvijanje ovog razvojnog poremećaja.
