HIPERBARIČNA KOMORA(JEDINI U TUZLANSKOM KANTONU I ŠIRE) Hiperbarična medicina se zasniva na jednom lijeku: čistom kiseoniku koji se udiše pod pritiskom većim od atmosferskog, u specijalnim uređajima – hiperbaričnim komorama. Kiseonik je neophodan za odvijanje svih životnih procesa; osnovna je supstanca života. Bez hrane čovek može da preživi 30 do 40 dana, bez vode 3 do 4 dana, a bez kiseonika samo 3 do 4 minuta! Uzrok ili posljedica najvećeg broja bolesti je smanjenje ili prestanak transporta kiseonika do ćelija kao krajnjih korisnika i sledstvena patnja ćelije, tkiva, organa i organizma u cijelini (hipoksija ili anoksija). Blagovremena primena kiseonika pod pritiskom (HBO) sprečava ostećenje ćelije i organizam u cijelini izazvanog nedostatkom kiseonika i dovodi do izlječenja, regeneracije i potpunog oporavka organizma ako je oštećenje već nastalo. Organski sistemi za disanje, srce, pluća i krvotok imaju osnovnu funkciju da organizmu dopreme kiseonik. Srce zdravog čovjeka dnevno pumpa skoro 8.000 litara krvi, a organizam potrosi 368 litara kiseonika. Veliki potrošači kiseonika su moždano tkivo, mišićno tkivo, organi za varenje itd. Terapijsko dejstvo kiseonika poznato je od njegovog “otkrivanja” (Pristly i Lavoisier, oko 1750. god.). Od tada je korišten više nego bilo koji terapijski supstrat poznat čoveku. Primjenjivan u svim bolnicama svijeta pomoću katetera, kiseoničkog šatora, maski, injekcija, inkubatora, lokalnih aplikacija, a samo u specijalizovanim institucijama u posebnim uređajima – hiperbaričnim komorama. Neželjeni efekti kiseonika dobro su proučeni i praktično zanemarivi. Zbog takvih terapijskih kararkteristika, J. H. Jacobson je na Prvom internacionalnom kongresu za primenu hiperbaričnog kiseonika (Amsterdam, 1963. god.). svoje predavanje započeo rečima: “Primena kiseonika pod pritiskom većim od atmosferskog, predstavlja napredak koji se po značaju može meriti sa uvođenjem transfuzije krvi i antibiotika u terapiji.”
Djelovanje:
- HBO difuzno povećava količinu kiseonika u ćelijama na račun rastvorenog kiseonika u plazmi čime se koriguje hipoksija i smanjuje zapaljenska reakcija tkiva
- HBO poboljšava cirkulaciju krvi, poboljšanjem reologijskih svojstava (smanjuje viskoznost plazme, povećava elastičnost membrane eritrocita, smanjuje agregaciju trombocita i leukocita) i ubrzanjem neoangiogeneze (stvaranje novih mreža krvnih kapilara)
- HBO dovodi do smanjenja obima i brže rastvorljivosti, a time i bržeg odstranjenja gasnih mehurića iz organizma (što je od izuzetne važnosti kod dekompresione bolesti ronilaca i gasne embolije)
- HBO povećava odbrambene sposobnosti organizma (povećava fagocitnu sposobnost leukocita), ima direktno bakteriostatsko i baktericidno delovanje
- HBO potencira delovanje određenih antibiotika, hemoterapeutika, diuretika, antiaritmika i citostatika
- HBO ima snažan antiedematozni učinak (smanjenje otoka) izazivajući vazokonstrikciju i brži oporavak intraendotelnih kompleksa krvnih sudova
- HBO podiže nivo antioksidacione odbrane organizma, čime usporava procese starenja ćelija HBO normalizuje energetske, metaboličke i funkcionalne procese u ćeliji
- HBO povećava osetljivost malignih ćelija na jonizujuće zračenje i smanjuje “nus” efekte zračenja
- HBO ometa stvaranje toksičnih metabolita i podstiče detoksikaciju i deblokiranje toksinima inaktiviranog hemoglobina, mioglobina i citohromoksidaze (značajno kod trovanja s CO (ugljen monoksid), i drugim gasovima i parama)
- HBO aktivira hipoksijom narušene biosintetske i reparacione procese i tako omogućava zarastanje hroničnih rana
- HBO ubrzava regeneraciju nervnog tkiva, poboljšava nervnu provodljivost i smanjuje spazam HBO poboljšava psihofizičku kondiciju i deluje antistresno, pa se koristi i kod sportista za brži oporavak nakon povreda i brže sticanje psihofizičke kondicije.
Indikacije:
Dekompresiona bolest, gasna embolija, gasna gangrena, trovanje ugljen monoksidom, moždani infarkt nakon akutne faze, srčani infarkt nakon akutne faze, opekotine, bolesti arterija i vena: arteroskleroza, Raynaudova i Burgerova bolest, tromboembolije, venski ulkusi, angina pektoris, vaskulitisi kod autoimunih bolesti, migrene i druge vazomotorične glavobolje, vaskularna impotencija i vaskularni sterilitet, šećerna bolest i komplikacije šećerne bolesti (oštećenje krvnih sudova, gangrene i ishemije, oštećenje vida, oštećenje bubrega), akutna psorijaza, sporozarastajuće rane, arterijski i venski ulkusi, postradijaciona nekroza kože, mekih tkiva i radijacioni cistitisi i enteritisi, želudačni i duodenalni ulkusi, ulcerozni i pseudomembranozni kolitisi, virusni, toksični i infektivni hepatitisi, ciroza jetre, reumatoidni artritis, bronhijalna astma, multipla skleroza, sindromi kranijalnih nerava (n. trigeminus, n. facijalis), polineuropatije, skleroderma, staračka demencija i Parkinsonov sindrom, osteomijelitis, akutna gluvoća, Menierov sindrom i vrtoglavice vaskularnog porekla, herpes simplex i zoster, akutna ishemija retine i retinalni arteritisi.